سایت کوهمره کاکایل خوش اندی

این مطلب جالبه وقت داشتین بخونین

به نام خدا ، خدای کوههای طلسم و مرموز ابسرد

 روزی بود روزگاری بود وقتی از ورودی « چنارپاریو » مستقیم به ته « کهمره سرخی » نگاه می کردی . در آن ته در کوهی که جلوی شما سد کرده بود ، دهی بود به نام « اوسرد » و مردمی داشت « اوسردی »  نام.  از  « مسقون » و   « دره دریا »  هم می شد به سمت اوسرد رفت البته به ره پیاده یا مالروی ، زمینش کوه و سنگه . از محدوده  « شورو » و  « مله گاله » هم راه داشت باز راه غیر ماشین رویی . یه راهی هم داشت به طرف منطقه  « بگی ها » . راه ماشین روش به طرف کوار می رفت که راهی بسیار سخت بود و یک گردنه تصادف خیز معروف داشت این راه به حیات خودش فقط نیسون و لندرور دید ؛ یعنی ، طوری نبود که پیکان از آن رد شود . درست نبود و عمرش هم قد نداد که پراید و پژو و مثل اینها ازش بگذرد ، متروکه و بی استفاده شد. هر یک یا دو هفته  ای و گاه ماهی می شد تا یک نیسون  از این ده راهی کوار شود یا از آنجا به شیراز بیاید تازه پر آدم ، دهها آبسردی انگار از هر خانواده ای یکی . بقیه دههای کوهمره هر دو سه روزی ماشین برای شیراز داشت  اما اینها نداشتند ، راه اینها طولانی و بد بود . مردمش هم وضع خوبی نداشتند که ماشین زیاد داشته باشند البته در اون ایام توی هر دهی چندتایی بیشتر لندرور یا نیسون نبود اون هم عمدتاً چند شریکی و مال آدمهای وضع خوب بود اینها هم داغون و کهنه ای بیش نبود که خود همین هم نوعی امکانات مهم تلقی می شد . پیچش ارزش طلا را داشت .

اوسردی ها پیش از عصر ماشین با خر و قاطر و به قول با قافله به شیراز می رفتند از مسیر شورو. وسایل و کالاهای ده - تولید را به شهر می بردند اصلش هم زغال بود بعدها در عصر ماشین هم خیلی زغال می کردند . حرفه اصلیشون بود جنگلبانی با یک معضلی روبرو بود . خوب فروش می رفت ، نون خوبی هم داشت ؛ یک عده مردم عادی و بی ماشین زغال می کردند و ماشین دارها هم می خریدند و گونی های بزرگ و کوچک و گاه نیم پر زغال را زیر وسایل و بار کر می کردند تا در مسیر راه  بازرسی جنگلبانی آن را پیدا نکند گاه هم پر می زدند و از بازرسی به گاز در می رفتند . در ایام خاصی هم که یا جنگلبان نبود یا ... این پر تا میله بالای ماشین زدن  کار راننده بود . از شهر هم وسایل لازم را می خریدند و می آوردند گاه شخص خودش می رفت و و وسایل می آورد و گاه به کس دیگر یا راننده می سپرد . کم کم دکونهایی هم راه افتاد که عمده مال ماشین دارها بود به اینها شعبه می گفتند .  کالای ده دامی و کشاورزی و گیاهی بود :کشک و دوغ و روغن خوش ( همان روغن دامی عمدتاً بز کمتر گاو ) ، خود بز و کهره ، گندمی ، جویی ، کنجدی  .  نار و گردو و بادام و مویز . برخک ( دانه بادام وحشی )و ازی ( زدو - شیره درخت بادام وحشی ) ، کتیره ( شیره نوعی گون ) ، جفت ( خاکه و گرده یا پوسته درونی دانه بلوط ، اونی که روی هسته بلوط بوده و تلخ است . جفت دارای ماده رنگ است ، رسوب می کند ، سوراخهای ریز را می بندد یا باعث ضخامت اندرونی چیزی شبیه مشک آب و دوغدون می شود البته در شهر استفاده صنعتی داشت . ) ، بن سر (خ) ، مرغ و تخم مرغ . از شهر هم نفت و چراغهای دریایی ( فانوس نفتی ) و فتیله ، چراغ برق ( چراغ توری نفت سوز که با فشار هوا و نفت کار می کرد ، نورش سفید بود نه زرد لذا چراغ برقش گفتند .) ، کفش و دمپایی ، شامپو و صابون و وسایل بهداشتی ، لباس ، ابزارهای کشاورزی و زندگی روستایی و به هر حال هرچه استفاده درست در زندگی داشت نه اضافه ها ، خریده می شدند . خدمات ده هم کارگری آدمهای کم نوا بود . باز شدن راه ماشین روی شهر رونقی بود و فرصتی برای مال و کار .

مردم این ده بیعت خوبی داشتند و گروهی کار می کردند  ؛ یکی می خواست امروز خانه بسازد ، دهها نفر کمکش می کردند  ، سر ساختمون حاضر می شدند . خیلی زبل و تیز حرکت بودند . زنهایشون هم فرفره بودند . اصلاً حرف زدنشون هم سریع بود . کار برای اینها هیچ سختی نداشت . اهل کار بودند نه کینه و دشمنی نه فکر و سودا و عقده  .به سادات هم خیلی باور داشتند و دایم کمک می کردند از شیره انگور و مویز تا انجیر و نار و مرغ و کهره . نذرشون هم زیاد بود . با سادات شکفت در ارتباط بودند . دایم در جنب و جوش بودند .  بعضی هاشون کمی الشت و پلشت می گشتند ، به خودشون نمی رسیدند البته بینشون آدمها و زنهای تر و تمیز و با جذبه زیاد بودند .  برای دختران ده شکفت اهمیت زیادی قائل بودند . کسی نباید از این حرفها ناراحت شود ، قصد  و نیت بدی وجود ندارد . بینشون آدمهای خوش تعریف زیاد بود که از قدیم یا از کوه و طبیعت حرف می زدند ، چنان زیبا سخن می گویند که آدم عاشق کوه و شکار و تفنگ می شود . سخنگو و قصه گویانی فوق حرفه ای اند که روح و احساس آدمی مثل پرنده ای در دست قدرمتندشان اسیر است . حکایت که تمام شود آدم بر خود واجب می داند که احترامشان را نگه دارد . مضافاً ما شکفتی ها هم از کسی که  غریبه باشد و مثل خودمون نباشد خوشمون می آید البته چون مزاحممون نیست والا  برعکس بیشتر از معمول بدمون می آید . آبسردی ها رفتار و گفتار و کردارشون از کوچک و بزرگ تا زن و مرد به کلی با ما متفاوت است . قلق حرف زدنشون هم فرق می کند .

این ده  ازآبسردی ها و قسمتی از بگی ها تشکیل شده . بگی ها شاخه ای از سرخی هستند زرنگ و شجاع . زن و مرد کوهی و کوه رو . به راحتی می توانند تا مدتها در کوه و کمر با توبره ای وسایل زندگی کنند ، سرما و گرما .البته ما شکفتی ها شیردلیمان انتها ندارد و احدی را رو دست خودمون نمی بینیم این نگاه شکفتی هاست که به هیچ قوم و گروهی یا شخصی ولو کلانتر و خان باشد اعتنا ندارند .  بگی ها بعداً به آبسرد آمده اند . آبسردی ها خودشون قدیمی ترند باز تا حدی مختلفند و یک تبار نیستند .

بافت ده زاگرسی است ؛ خونه از سنگهای ناموزون ، سنگ چین و گاه با گچ که آن هم از منطقه به دست می آید .خونه ستونی و تک یا چند اتاقی با سقف چوب بلوطی و گاه چنار و سفید دار ( صنوبر)،یک یا چند روزنه هم دارد . بام هم کاه و گل است با غلطکی سنگی که بام گردونک گویند . خانه ها اندرونی داشتند ، با یک در وارد می شوی و در ته اتاق به یک یا دو اتاق دیگر می رسی ، برای امنیت بوده که اینجوری بوده است . گاه کومه ها هم به این روش می ساختند - کومه همان نیم دیوار شاخه پوش است که بیشتر بر روی باغهای برون دهی بنیاد می شود . گاه هم فقط کپر است که تیر و چوب و شاخه خالی است . کپر جایگاهش پایین تر  از کومه است . - دیوار خانه ها گاه پنهانکده اشیاء قیمتی و پول بود گاه هم گودالی در کف خانه  این کار را می کرد و ... .خونه گاه عمارتی است ؛ یعنی ، سنگ و گچ با چند پنجره و اتاقهای متعدد  که مجلل محسوب می شود . قلعه ها هم دارای خانه هایی در دل خود بودند . وضعیت معماری کوهمره تقریباً اینجوری است .

ده قلعه هم دارد که قلعه اش مال  هادی خان شکفتی بوده همین قلعه بعداً شد قلعه مهتی خان بگی .  هادی خان ، خان بزرگ و مالدار و کوهرو و اهل شکار بوده  . روزی برای شکار به طرف آبسرد می رود در مسیر از « بسر » شکفت شاخه رزی  (درخت انگور )را  می برد و با خود به آبسرد می برد در آنجا کنار چشمه ای از روی سرگرمی و آزمایش می کارد . سال بازگشتش که از آن مسیر می رود چشمش به همان شاخه می افتد که رشد کرده و خوشه ای هم انگور کرده  . استعداد خاک آنجا مایه  تعجبش می شود و لذا در آنجا باغ و آبادی را می اندازد و قلعه ای مجلل بنا می کند ، به این نحو بنیاد روستای آبسرد گذاشته می شود .بگذریم .

ده دارای باغهای انار و بادام آبی است با تک درختان میوه های دیگر همچنان که باب است  در کوهمره و در درختان عمده تک یا چند درختی از میوه غریب تر می زنند برای استفاده خودشان . قدرش بالاست .باغهای انجیر و انگور دیم هم زیاد است و مرغوب با انجیر و انگورهای رواج در کوهمره . ده کم جمعیتی بود اما عاشق دهشان بودند .  ده در بدنه کوه است با ده ما از قدیم مراوده داشتند بیشتر از مسقان . آری ده همسایه ما  « شکفتی ها » و « مسقونی ها » بود . هر از گاهی چنان که طبع مردم کهمره است ما یا مسقونی ها با این ده درگیر می شدیم . بیشتر ما .  مثلاً سر   زمینهای موردکی درگیر شدیم . جنگ معروفی بود . جنگ ده به ده خیلی جالب و خوشایند است . من بچه بودم ، شاگردی از مدرسه ابتدایی ، نقل و نبات بحثمان بود ، کینه  می بافتیم دلمان می خواست به جر رویم . اخبار جمع می کردیم و با شور خاصی تعریف می کردیم . نمی خواستیم جر تمام شود . می خواستیم خیلی خوب و به نفع شکفت ادامه یابد . مهم تر از درس بود به کسی که زرنگ بود دید محترمانه ای داشتیم . تعریف که می کردند دورشان جمع می شدیم  . شکفتی ها غروری سنگین داشتند تحمل ایستادن اوسردی ها در برابر خودشان را نداشتند . گرچه اوسردی ها هم با جمعیت کمشان هر چه همت داشتند به میدان آوردند و زرنگی و بردهایی هم کردند اما جر با پیروزی شکفت و رسیدن شکفت به اهدافش در مرز و کیل به پایان رسید و از آن  پس کینه ای کوتاه  در دلها ماند (- نه مانند دعوای شکفت و « کرگو » که همسایه عکس ما هستند  و جرهایی سخت در قدیم شده تا به حال کینه و نفرت است در حالی که تاریخ و نحوه جرها را مردم اطلاع ندارند ، هفت و هشت نسل پیش بوده  - جر سر کاسب ( آرایشگر ) بوده -  ،  مردم شکفت  از سرخی ها به ویژه از ناصروها بدشان می آید نه برای جر و جنگ ، از اینکه اریکه کلانتری محمدرضا خان  بی وارث شد و قومی به کلانتری رسیدند که نه کلانتر و کلانترزاده اش نه خویش و تیر ه اش تا به امروز امروز به پایه شکفت در مرتبه اجتماعی نرسیده اند . مردم ما آنها را محقر می دانند و خود را والا و برتر ؛ تا الان در عروسیهایشان پیش ناهاری شکفتی ها را به عنوان تکریم و تقدم رعایت می کنند من اینها را به چشمانم دیده ام  ،از مسلمات است . من می نویسم کاری به خوب و بد ، درست و نادرست  ندارم ،قضاوتی هم نمی کنم . اینها موضع و فکر من نیست - القصه برگردیم به جر شکفت و اوسرد  ) و شعرهایی  در اذهان و ورد زبان که در رجز و زرنگی یا در تمجید خود و تحقیر آبسرد ی ها بود . هفت و هشت سالی طول کشید  تا همه چیز عادی شد در این ایام مردم همه  - بچه و بزرگ - سفیران و دیپلماتهایی بودند که وظیفه حفظ شکوه  ده را به عهده داشتند . بعدش حتی وصلت هم شد ، ما از اونها دختر نمی بردیم . همیشه اینجوری بوده  اونها از ما بردند از خانواده های ضعیف یا اصلاً غیر شکفتی یا دختری با موقعیت ضعیف تر و شانس پایین تر . سر همین ها هم تعصب بود . عادت شکفتی اینجوری است باز تأکید دارم اینها باور و عقیده نگارنده نیست .اینها نگاه من نیست بلکه حکایت احوال این مردم است که اگر نگوییم  درنسلهای بعد همه چیز می میرد . به هر حال بین ده با ده اختلاف پیش می آید . مردم شکفت خودشان را بالاتر می دانند. مسقونی ها هم . البته آبسردی ها خودشان را وجیه تر و اصیل تر و آبرودارتر از مسقونی ها می دانند . مسقونی ها هم خودشان را با فرهنگ تر و مترقی تر .  الان هم  ما با هم قومی و خویشی وصلتی داریم .

در بالای آبسرد یک معدن نفت پیدا شد . دو حلقه چاه زدند . مهندس بیل ایتالیایی هم در اونجا کار می کرد . گوشت گراز می خورد . برایش شکارگران می زدند ، جایزه و مزد می داد . مسابقه می گذاشتند ، از چند تا ده بودند . شکفت هم پای مسلم قضیه بود ، هر کس می خواست زرنگیش را به رخ دیگری بکشد . صحبت تفنگ و تیراندازی بود ، محفلها راه افتاده بود . شکفتی ها از آنجا شیوه ترکاندن سنگهای بزرگ را یاد گرفتند با میله آهنی و ضخیم و سنگینی به قد یک مرد متوسط که دیلم نام نهاده بودنش . سنگ را سوراخ می کردند و به قول گوده می زدند .  با دو دست دیلم را کمتر از یک متر بالا می بردند و در نقطه ای خاص که معمولاً وسط سنگ بود رها می کردند . دو ساعتی طول می کشید تا سوراخی به قطر هفت و هشت سانتی متر و به عمق دو وجب درست می شد . خاکه سنگها را با قاشق های متوسط دسته بلند که کفش افقی بر دسته اش بود بیرون می کشیدند سپس  با شل خوش گل بی سنگ و سفت سوراخ را پر می کردند البته میله ای باریک به قطر سه سانتی متر در سوراخ گذاشته بقیه را پر می کردند . در شلها غلبه ( قلوه ) سنگهای کوچک ترکیب می کردند  و اطراف میله را غلبه های خالی می گذاشتند و با دیلم می کوبیدند تا متراکم و بسیار سخت شود . بعد در حلقه ته دنب ، میله چوبی خشک و قوی یا میله ای دیگر می کردند و با چرخش به طرف بالا بیرون می آوردند . سوراخ پر شده با شل و سنگ به جز در حد میله ای کوچک . درون این سوراخ را باروت نرم می ریختند تا پر شود بعد روی کل محوطه سوراخ  باروت جا می گذاشتند . بر روی باروتها خار و چیله می گذاشتند . سنگ آماده انفجار بود . داد می زدند تا کسی در حدود سیصد و چهارصدمتری رد نشود . دام و مرغ را دور می کردند آتش می زدند و به سرعت به پناهگاه می رفتند  . چوب و ریزه ها می سوخت روی باروتها می افتاد باروت آتش می گرفت و به طرف ته که سرایت می کرد با سرعت آتش می گرفت در این موقع نیروی باروت که آزاد می شد سنگ را از اطراف می ترکاند . سنگهای ریز و درشت به اطراف و بالا پخش می شدند . بدین نحو سنگها با یک یا دو گوده یا بیشتر متلاشی می شدند . تا به امروز این روش استفاده می گردد .  پیش از این تنها راه شکستن سنگها پتکهای بزرگ آهنی بود که محلی ها آن را پک گویند . چاه آبسرد هم حفر شد . این چاههای عمیق به قول محلی ها باعث افزایش آب چشمه دینک شد و باغهای با ارزشی برای مالکین درست شد که نفت کشاورزان گردید .چاهها هم پلمب شد و سالانه با هلی کوپتر به آن سرکشی می کنند .

آری اینچنین حکایت کردم که بدانی و بشناسی تا در رودخانه زمان آبش نبرد و  آن گاه حکایت دروغش کنند . هویت و تاریخ را به راست گویند و گیرم هم که خوب نباشد بهتر است که خوبش گویند و دروغ باشد چراکه دروغ یعنی نیستی و نابودی و بود کم مقدار ما کوهمره ایها به از نابودی و عدم است . حکایت ما کوهمره ای ها حکایت رنج و سختی است و شاید هم حکایت بهشت و پردیس ، ما همه وضعی شبیه داریم . اگرتاج عزتی باشد بر سر آبسردی ها هم است و چون نیک بنگریم آنها هم مثل همه کوهمره بر اریکه شوکت نشسته اند . ایزدا جایشان عالی است متعالی گردان  که  من ملتم را دوست دارم... . .

شعب قرآنی در 17روستای كوهمره سرخی شيراز تأسيس می‌شود

گروه فعاليت‌های قرآنی: مؤسسه موقوفه مكتب‌القرآن ثارالله در 17 روستای دهستان كوهمره سرخی شيراز شعب قرآنی ايجاد می‌كند.

حجت‌الاسلام والمسلمين «منصور برزگر» مدير اتحاديه تشكل‌های قرآن جنوب كشور و مدير مؤسسه مكتب‌القرآن ثارالله روز دوشنبه، 30 خردادماه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) شعبه فارس گفت: طبق درخواست دهياران و اعضای شورای اسلامی روستاهای اين دهستان و با بررسی‌های به‌عمل آمده توسط امور شعب اين مؤسسه متوجه شديم كه در اين دهستان كه بيش از 10 هزار نفر جمعيت دارد تا كنون كار قرآنی صورت نپذيرفته است.

وی ادامه داد: با توجه به آب و هوای مطلوب اين منطقه و وجود استعدادهای مناسب در بين جوانان و نوجوانان اين دهستان، اين مؤسسه اقدام به راه‌اندازی شعب در روستاهای اين دهستان كرده كه با حضور جمعی از اهالی، دهياران، شوراهای اسلامی روستاها و معلمان و فرهنگيان اين منطقه در 17 روستا، شعب مؤسسه داير شد.

به گفته برزگر در هفته آخر خردادماه اولين دوره آموزشی مربی‌گری قرآن كريم ويژه علاقمندان به تدريس قرآن در حوزه خواهران و برادران در اين روستاها برگزار می‌شود.

وی ابراز اميدواری كرد تابستان امسال اولين دوره آموزشی قرآن كريم در اين روستاها ويژه جوانان و نوجوانان و مردم اين دهستان برگزار شود.

مدير اتحاديه تشكل‌های قرآنی جنوب كشور از خيران و متمكنان خواست تا برای آموزش قرآن به مردم اين روستاها، اين مؤسسه را ياری كنند.

برزگر نبود مكان مناسب برای برگزاری دوره‌های آموزشی را از جمله مشكلات در اين دهستان عنوان كرد و گفت: اين مشكل نمی‌تواند سد راه تعليم و آموزش قرآن شود و با حول و قوه الهی كار را آغاز خواهيم كرد و به اميد اين هستيم كه خيران و واقفان ارجمند نسبت به احداث يك مكان برای آموزش قرآن در اين دهستان ما را ياری كنند

کوهمرهٔ سرخی منطقه‌ای باستانی در جنوب استان فارس، در شهرستان شیراز است. نام کوهمره از دوره صفویه در متون تاریخی به ثبت رسیده و ظاهراً اولین بار در روزنامه ملا جلال منجم معاصر شاه عباس کبیر به کار رفته است. این نام به منطقه‌ای در جنوب شهر شیراز اطلاق می‌شود که از شرق به فیروزآباد، از غرب به کازرون و از شمال بهشیراز محدود است. منطقه کوهمره به سه ناحیه تقسیم می‌شود: کوهمره نودان، کوهمره جروق و کوهمره سرخی. کوهمره سرخی، که امروزه جزو شهرستان شیراز است، سرزمینی است کوهستانی و جنگلی به وسعت حدود سه هزار کیلومتر مربع که آخرین شاخه جنوبی رشته‌کوه‌های زاگرس به شمار می‌رود. بلندترین قله کوهستان کوهمره سرخی کوه دلو است که حدود ۳۲۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. در کوهمره سرخی طوایف کوه نشین متعددی زندگی می‌کنند مانند: طوایف شش گانه سرخی، طایفه بککی، طایفه سقلمه‌چی، طایفه آرندی. طایفه سقلمه‌چی از طوایف مهاجر لر است ولی بقیه طوایف بسیار کهن بوده و از گویش و فرهنگ متمایزی برخوردارند. قدمت این طوایف به «کردان فارس» دوره ساسانی می‌رسد در حال حاضر منطقه کوهمره سرخی از روستاهای متعددی تشکیل شده‌است و با دارا بودن جنگل بلوط از نواحی زیبای گردشگری محسوب می‌شود. از روستاهای این منطقه می‌توان روستای ده سرو، ماصرم (سفلی و علیا)، بندویه، بهاره، کراج و ... را نام برد که از کهن‌ترین ساکنین منطقه کوهمره سرخی می‌باشند. زیرا قلعه‌های قدیمی در نزدیکی این روستاها به چشم می‌خورد. روستای کراج یکی از روستاهای کوهمره سرخی است که تا به حال سه بار تغیر مکان داده است. ده اول کراج در کنار کوهی به نام مرگوون واقع شده است این ده از قدمت طولانی برخوردار است وجود قبرستانهای متعدد ونوع ساختانهای این ده بیاتگر قدمت طولانی این ده است. با توجه به حضور طوایف مختلف گویش‌ها نیز متفاوت است ولی گویش استفاده شده ریشه در زبان پهلوی دارد. از قدیمی‌ترین روستاهای کوهمره سرخی می توان به روستای بندویه اشاره کرد که تا به حال چندین بار نقل مکان داده شده. این روستا که در دامنه کوه بیل واقع شده پس از زلزله دهه 70 یک نقل مکان کوچیک کرد. اما سالیان دور این روستا در منطقه ای کوهستانی در ارتفاعات کوه بیل قرار داشت. هنوز آثاری از باقیمانده روستا را میتوان در آنجا مشاهده کرد که در کمال بی توجهی در حال ناپدید شدن است .آثاری چون قبرستان روستا که نشان از قدمت روستا دارد. در تقسیمات کشوری، به علت شورش سالهای ۱۳۴۱-۱۳۴۲ عشایر کوهمره سرخی، این منطقه، به دلیل همجواری با شهر شیراز، تجزیه شد و به چند دهستان تقسیم گردید به عکس منطقه کهگیلویه و بویراحمد که به علت شورش فوق و واقع بودن در حاشیه استان فارس به فرمانداری کل و سپس به استان تبدیل گردید. این تقسیم بندی سیاسی پس از انقلاب اسلامی همچنان پابرجا ماند و هم اکنون، کوهمره سرخی صرفاً به یک دهستان اطلاق می‌شود که جزو بخش «ارژن» است. معهذا، هنوز مردم کل منطقه و دهستانهای متعدد آن خود را دارای هویت واحد و اهل «کوهمره سرخی» می‌دانند.